In de sporen van Béjart II

Eén februari 2010, ’t is zover. De eerste ontmoeting met alle spelers: zes dansers en danseressen en vier percussionisten. We spreken af in het Centre Culturel Blaise Senghor. Bedoeling: een briefing van ons masterplan en afspraken maken over ons vertrek naar Mbour. Behalve danseres Marta - die twee uur te vroeg was - komt iedereen te laat. Welkom in Senegal.

Ondanks de afwezigheid van drie spelers beginnen we een uur later dan gepland toch aan de vergadering. We maken meteen duidelijk dat stiptheid voor ons zeer belangrijk is, al verzwijg ik dat ik daar in België zeker niet in uitblink … Maar dit is anders, de missie eist stiptheid, anders mogen we er al meteen mee stoppen.

Iedereen luistert aandachtig naar Ousmane, die het huisreglement en de voorwaarden verbonden aan de contracten debiteert. Ousmane is voor dit project omgedoopt tot allround-productieleider. Hij doet dat goed, streng en helder. Daarna is het mijn beurt. Gelukkig had ik in het vliegtuig de docufilm 'This is it' gezien over het laatste werk van Michael Jackson. Ik steek van wal dat mijn missie geen ontwikkelingshulp is, niet 'du humanitaire', maar dat het om een artistieke missie gaat. Ik maak ook duidelijk dat dit project het hoogtepunt is van mijn jarenlange passie voor de traditionele Senegalese muziek en dans, en eindig met 'This is it ... L'Afrique c'est chic!'

'Wij zullen hier als een familie aan werken', zo begin ik mijn peptalk. En meer van dat soort peptalk waarmee ik in het verleden flink in het zak ben gezet door Vlaamse pseudo-progressieve collega-theatermakers. Vlaanderen en haar taboes, ook in theater - wat dacht je … Enfin, ik dwaal af. Mijn peptalk werkt al snel, zie ik. Iedereen is nieuwsgierig of ze doen goed alsof. Een en ander zullen we snel merken in het repetitieproces.

In de sporen van Béjart I

De 31e januari ben ik vertrokken. Ik had mijn boeken, films, computer - en niet te vergeten het fluorescerend snoep dat ik van mijn dochter kreeg - mee in mijn bagage. Ook had ik een officiële brief van het KASK, ondertekend door de directeur en mijn promotors, en ééntje van het WCC Zuiderpershuis op zak. Veel stempels en handtekeningen: dat hebben ze graag in Afrika. Dat liet ik mij toch wijsmaken: een stereotiep beeld over Afrika? We zien wel.

Ik heb een missie. In het kader van mijn Onderzoek in de Kunsten maak ik een multidisciplinaire voorstelling in Senegal. Sinds eind jaren negentig heb ik een fascinatie en een passie voor al dan niet traditionele dansen en muziek uit Senegal. Nu gaat een droom in vervulling, met dank aan het Wereldculturencentrum Zuiderpershuis en het KASK, mijn twee sponsors.

Mijn missie is duidelijk: een voorstelling maken waarmee ik de wereld ga veroveren en de theaterwetenschap vooruit kan helpen: 'L'Afrique c'est chic'. Daarvoor schakel ik getalenteerde en ambitieuze Senegalese artiesten in. Want talent is er, dat wist Maurice Béjart al. Hij richtte er in de jaren zeventig in Dakar een school op, Mudra Afrique, naar analogie met zijn Mudra-school in Brussel. In zijn sporen ben ik een zevental keer in Senegal geweest, op vakantie maar vooral als leerjongen bij verschillende dans- en percussiegrootmeesters.

In december 2009 heb ik samen met Ousmane - technicus bij het WCC Zuiderpershuis, een Vlaming van Senegalese afkomst, en een kop groter en dubbel zo breed als ik - heel wat voorbereidingen gedaan voor deze missie. We hadden toen al verschillende dansers en muzikanten geselecteerd uit diverse 'Balletten' (zo worden de danstheatergezelschappen hier genoemd, niet te verwarren met ‘klassiek ballet’ van bij ons). Als verblijf- en repetitieruimte kozen we een dorpje in de buurt van het vervuilde, chaotische, bruisende en toch wel agressieve Dakar. Voor het slagen van een missie is immers rust en goede lucht nodig.

Enkele foto's

Enkele foto's vanuit Senegal...

Voorstelling l'Afrique, c'est chic

In 2008 begon theatermaker Chokri Ben Chikha aan een praktijkgericht doctoraat in de kunsten met als titel 'Wat is de kritische waarde van stereotypen als theatertekens?'. Dit doctoraat wil geen stereotypen aan de hand van theater bestrijden, maar streeft ernaar stereotypen als theaterteken te ontleden en het mechanisme dat schuilgaat achter het gebruik van stereotypen bloot te leggen.

Begin februari 2010 vertrok Chokri in opdracht van het Wereldculturencentrum Zuiderpershuis voor twee maanden naar Senegal. Momenteel werkt hij in N'Bour met tien Senegalese dansers-acteurs aan de dansvoorstelling 'L'Afrique, c'est chic'. De voorstelling kadert in het festival Afrik (in)dépendance 50 en is bedoeld als een vooronderzoek voor de productie 'Heldendood voor de beschaving' die in première gaat eind oktober 2010.

Thema van 'L'Afrique, c'est chic' is de 50 jaar onafhankelijkheid van Senegal. Hoe zijn de verhoudingen tussen de Senegalezen en hun vroegere bezetters, de Fransen? Wat denken de Senegalezen over de Fransen en omgekeerd? Maar ook, hoe reageren de Senegalezen op het blanke toerisme? Wat denken zij ervan als een blanke man dood wordt teruggevonden in een duister hotelkamertje?

De komende weken zal Chokri regelmatig verslag uitbrengen vanuit Senegal over de repetities. Volg de creatie op de voet via deze blog...